Układ trawienny
Układ trawienny ma za zadanie pobieranie pokarmów, przerabianie ich i przystosowanie do potrzeb organizmu.
Układ trawienny składa się: z jamy ustnej, gardła, przełyku, żołądka, dwunastnicy, jelit cienkich, jelita grubego dzielącego się na kątnicę, okrężnicę, esicę i odbytnicę oraz z dużych gruczołów trawiennych ? wątroby i trzustki.
W układzie trawiennym następuje trawienie przyjmowanych pokarmów, wchłanianie substancji pożytecznych i wydalanie zbędnych resztek.
W trawieniu biorą udział następujące soki trawienne i fermenty: ślina zawierająca diastazę i maltazę, sok żołądkowy zawierający kwas solny, pepsynę i podpuszczkę, żółć zawierająca barwniki i kwasy żółciowe, trypsyna wydzielana przez trzustkę, zawierająca diastazę, trypsynę i lipazę oraz soki trawienne wydzielane w jelicie cienkim.
W jamie ustnej za pomocą zębów i języka następuje mechaniczne rozdrobnienie pokarmu. W tylnej swojej części jama ustna przechodzi w gardziel, gdzie następuje skrzyżowanie dróg oddechowych z pokarmowymi. Jest to okolica, w której najłatwiej działają wszystkie czynniki powodujące duszenie się, jak np. zapadnięcie języka do tyłu, przedostanie się pokarmu czy wymiocin do dróg oddechowych, zaciśnięcie przy powieszeniu itp.
W żołądku następuje wymieszanie pokarmu i trawienie go dzięki pepsynie, podpuszczce i kwasowi solnemu. Dalsze trawienie odbywa się w jelicie cienkim, gdzie pokarm zostaje rozłożony na najprostsze składniki, zdolne do wchłonięcia przez organizm.
Wchłanianie substancji odżywczych odbywa się w jelicie cienkim, wchłanianie wody i formowanie kału ? w jelicie grubym. Wchłonięte substancje odżywcze dostają się do krwiobiegu po przejściu i odtruciu przez wątrobę i następnie rozprowadzane są po całym organizmie.
W jelitach żyją olbrzymie masy drobnoustrojów, co stanowi w wypadkach zranienia jelit wielkie niebezpieczeństwo gwałtownego szerzenia się zakażenia wewnątrz jamy brzusznej.
Przed przenikaniem drobnoustrojów z przewodu pokarmowego do organizmu chroni błona śluzowa wyściełająca przewód pokarmowy na całej długości, dopiero uszkodzenie jej mechaniczne lub chorobowe przełamuje tę naturalną barierę.
Jama brzuszna stanowi zamkniętą przestrzeń, w której mieści się większość narządów układu trawienia. Jama brzuszna oddzielona jest od klatki piersiowej płaskim kopulasto wysklepionym mięśniem przeponowym (przepona), od dołu ograniczona jest przez miednicę, od tyłu przez kręgosłup, od boków i przodu przez powłoki brzuszne zbudowane z mięśni. Wewnętrzna powierzchnia jamy brzusznej i leżące w niej narządy pokrywa błona surowicza nazywana otrzewną. Przedostanie się do otrzewnej zakażenia czy to przez powłoki brzuszne przy zranieniu, czy przy uszkodzeniu przewodu pokarmowego powoduje ciężkie, zawsze niebezpieczne dla życia zapalenie otrzewnej. Wewnątrz jamy brzusznej narządy rozmieszczone są w następujący sposób: w górnej części pod prawym łukiem żebrowym leży wątroba przylegając górną powierzchnią do przepony; pod lewym łukiem żebrowym przy tylnej ścianie mieści się śledziona; środkową część nadbrzusza, schodząc poniżej pępka, zajmuje żołądek i leżąca na tylnej ścianie trzustka; jelita cienkie mieszczą się w dolnej części jamy brzusznej, umocowane do jej tylnej ściany bardzo bogatą w naczynia krezką. Jelito grube biegnie okrężnie od strony prawej pod prawy, następnie lewy łuk żebrowy i schodzi do miednicy małej po stronie lewej; na tylnej ścianie jamy brzusznej po obu stronach kręgosłupa poza otrzewną leżą nerki i moczowody; w dole jamy brzusznej, również pozaotrzewnowo w miednicy małej, leży pęcherz moczowy, a u kobiet również macica; wzdłuż kręgosłupa poza otrzewną przebiega aorta brzuszna i żyła główna dolna.
