Udzielanie pomocy porażonym bojowymi środkami chemicznymi
Rozpoznanie, z jakim środkiem trującym mamy do czynienia, opiera się na znajomości omówionych poprzednio objawów zatrucia, a z drugiej strony przychodzi z pomocą służba chemiczna, która za pomocą indykatorów (szybkie odczynniki chemiczne) ustala grupę zastosowanych trucizn.
Zadaniem ratowników jest udzielanie pierwszej pomocy porażonym. Rodzaj pomocy dostosowany jest do grup środków trujących.
Postępowanie w porażeniach środkami duszącymi:
? w rejonie porażenia założyć porażonemu maskę przeciwgazową;
? rozluźnić ubranie, kołnierz, pas itp.;
? wynieść porażonego ze strefy skażenia;
? zdjąć poszkodowanemu maskę przeciwgazową i ciepło okryć;
? nie stosować sztucznego oddychania;
? szybko dostarczyć do punktu pomocy lekarskiej.
Udzielanie pomocy porażonym środkami o g ó 1 n o t r u j ą c y m i:
? w rejonie porażenia założyć porażonemu maskę przeciwgazową;
? wynieść go z atmosfery zatrutej;
? zdjąć maskę przeciwgazową i jeżeli porażony nie oddycha, zastosować sztuczne oddychanie (nie wolno stosować metody ?usta-usta”);
? w wypadku szybkiej utraty przytomności z zaburzeniami oddychania wywołanymi przez cyjanowodór lub chlorocyjan należy wydobyć z pakietu przeciwchemicznego fiolkę z azotynem amylu, rozgnieść ją w opakowującej ją gazie i podać pod nos nieprzytomnego do wdychania lub pod maskę. W razie braku efektu powtórzyć zabieg z drugą fiolką;
? po przywróceniu oddechu przenieść do punktu pomocy lekarskiej, w czasie przenoszenia przechylić głowę zatrutego na bok, aby nie zachłysnął się wymiocinami, ciepło go okryć; w razie konieczności wykonać sztuczne oddychanie w czasie transportu na noszach.
W wypadku ogólnego zatrucia wywołanego środkami trującymi grupy ?paralityczno-drgawkowych” obok wymienionych powyżej czynności ratowniczych należy przeprowadzić odkażanie odzieży i skóry według zasad podanych powyżej. Jeżeli ratownik będzie wyposażony w strzykawkę indywidualną z odtrutką, powinien jak najwcześniej tę odtrutkę wstrzyknąć zatrutemu. gdyż w wielu wypadkach jedynie to może uratować mu życie.
Udzielanie pomocy porażonym ciekłymi bojowymi środkami trującymi z grupy parzących lub paralityczno-drgawkowych.
Trwałe środki trujące skażają teren i przedmioty na dłuższy okres czasu, zetknięcie z nimi lub skażonym człowiekiem może spowodować porażenie ratownika. Z tego względu ratownik przystępując do udzielania pomocy w tym środowisku musi bezwzględnie pracować w masce przeciwgazowej i ubraniu lub kombinezonie ochronnym oraz rękawicach i butach lub pończochach gumowych. Zamiast kombinezonu można na krótki okres posłużyć się płachtą ochronną lub innym okryciem nieprzepuszczalnym.
Podstawowym wyposażeniem zabezpieczenia przeciwchemicznego obok maski jest indywidualny pakiet przeciwchemiczny (IPP).
IPP opakowany jest w sztywne pudełko ze sztucznego tworzywa. Na opakowaniu naklejony jest przepis użycia IPP. Wieczko pudełka umocowane jest przylepcem. Wewnątrz pudełka znajdują się dwa naczyńka z elastycznego tworzywa wypełnione płynami, w większym z nich zanurzona jest ampułka. Poza tym w pudełku znajdują się tampony z gazy i fiolki z azotynem amylu, zastosowanie którego omówiono poprzednio. W pudełku może być umieszczona strzykawka indywidualna zawierająca odtrutkę.
S p osób użycia IPP. IPP noszony jest w kieszeni bocznej torby maski przeciwgazowej. Przed użyciem pakietu należy odlepić przylepiec, otworzyć pudełko, wyjąć tampon z waty i zetrzeć widoczną na skórze plamę. W wypadku stwierdzenia, że ratowany skażony jest środkiem parzącym (iperyt, luizyt) należy wyjąć większe naczyńko, zgnieść obcasem zawartą w nim ampułkę, energicznie wstrząsając naczyńkiem wymieszać proszek z ampułki z płynem. Wziąć do prawej ręki wieczko pudełka i za pomocą szpikulca umocowanego do niego przekłuć naczyńko w miejscu wklęsłym.
Zawartością zwilżyć tampony, którymi odkaża się plamę ruchami od zewnątrz do środka miejsca skażonego, za każdym ruchem odwracając tampon nie użytą stroną.
Związki zaliczane do grupy paralityczno-drgawkowych (soman, sarin, tabun) odkażać płynem z naczyńka mniejszego, postępując w ten sam sposób jak podano przy środkach parzących z tym, że w naczyńku nie ma ampułki wymagającej rozgniecenia, a wystarczy przebić naczyńko i posługiwać się zawartym w nim odkażalnikiem.
Uwaga: Obu odkażalników nie wolno używać do oczu.
W wypadku nieposiadania pakietu przeciwchemicznego należy usunąć suchą szmatką plamę zawsze ruchami od zewnątrz do środka i zmieniając szmatkę, a następnie przemyć obficie wodą lub roztworem sody.
W wypadku skażenia oczu ciekłymi bojowymi środkami trującymi z grupy łzawiących lub paralityczno-drgawkowych porażony powinien wstrzymać oddech, przemyć oczy wodą z manierki i szybko nałożyć maskę przeciwgazową.
W razie skażenia skóry (poza okolicą twarzy) bojowymi środkami parzącymi lub paralityczno-drgawkowymi należy przede wszystkim nałożyć skażonemu maskę przeciwgazową, a dopiero w drugiej kolejności przystąpić do odkażania skóry i odzieży.
Po wyjściu ze strefy skażenia do przemywania oczu należy używać 2% roztworu sody oczyszczonej.
W związku z wprowadzeniem do użytku strzykawek indywidualnych, które mogą zawierać odtrutki, środki przeciwbólowe, antybiotyki lub inne leki doraźnej pomocy ratownik powinien umieć posługiwać się nimi i przeszkolić w tym zakresie swoje otoczenie.
Strzykawka indywidualna składa się ze zbiorniczka wypełnionego lekiem, oprawki igły, igły stalowej, kapturka ochronnego na igłę z umocowaną w nim przetyczką wprowadzoną do światła igły. Zbiorniczek, oprawka i kapturek wykonane są ze sztucznego tworzywa.
Chcąc posłużyć się taką strzykawką, należy ująć ją palcami prawej ręki za oprawkę, palcami lewej ręki ująć kapturek i mocno go wcisnąć w kierunku nasadki. Spowoduje to przebicie przez przetyczkę błonki zamykającej zbiorniczek z lekiem. Kolejnym ruchem należy zdjąć i odrzucić kapturek odsłaniając tym samym wyjałowioną igłę. Trzymając strzykawkę za nasadkę wbić igłę w skórę pod kątem 30°, gdy chcemy wykonać wstrzyknięcie podskórne lub prostopadle w głąb tkanek, gdy chcemy wykonać wstrzyknięcie domięśniowe. Przesunąć palce prawej ręki na balonik zbiorniczka i ściskając go pomiędzy kciukiem i wskazicielem wytłoczyć lek do tkanek, po czym wyciągnąć igłę. Należy pamiętać o odkażeniu skóry w miejscu, gdzie ma być wbita igła. W bardzo dużym pośpiechu przy zagrożeniu życia możemy być zmuszeni do wykonania zastrzyku bez odkażenia skóry.
