Krwotoki
Krwotokiem nazywamy wylew krwi w pełnym jej składzie na zewnątrz naczynia krwionośnego na skutek uszkodzenia jego ściany.
W zależności od tego, jakie naczynie zostało uszkodzone, odróżniamy:
1) krwotoki tętnicze,
2) krwotoki żylne,
3) krwotoki miąższowe,
4) krwotok sercowy.
Każdej ranie towarzyszy krwotok spowodowany przerwaniem naczyń krwionośnych leżących w tkankach.
Krwotok tętniczy rozpoznajemy po tym, że krew rytmicznie tryska z rany silnym strumieniem, zgodnie ze skurczami serca. Krew tętnicza ma barwę jasno czerwoną, jako dobrze utleniona. Krwotok tętniczy rzadko może ustać samoistnie. Panujące w tętnicach ciśnienie i uderzenia fal krwi nie pozwalają na tworzenie się skrzepów zamykających naczynie, wypychając je z otworu w tętnicy na zewnątrz. Dopiero znaczne wykrwawienie i niebezpieczny dla życia spadek ciśnienia może doprowadzać do ustania krwotoku tętniczego. Może on również ustać czasowo, jeżeli krew wylewa się do tkanek i mięśni, a wąski kanał rany i mały otwór w skórze zatkane są skrzepem. W tym wypadku przy małej ranie zewnętrznej kończyna jest rozdęta wskutek nagromadzenia się krwi w tkankach. Uszkodzenie dużej tętnicy na kończynie, przy braku innych objawów, można rozpoznać na podstawie zaniku tętna na obwodzie kończyny (krwotok śródmięśniowy). Uszkodzenie nawet małej tętnicy może być groźne dla życia.
Krwotok żylny spowodowany jest uszkodzeniem ściany żyły lub jej przerwaniem. W krwotoku żylnym krew spływa strumieniem; jest barwy czerwono-wiśniowej. Krwotoki z mniejszych żył mogą ustać same, wskutek obkurczenia się końca żyły i zaczopowania jej skrzepem.
Krwotok miąższowy powstaje w wypadku uszkodzenia większej ilości naczyń włosowatych, zdarcia i oddzielenia się skóry, przerwania mięśni, zranienia narządów miąższowych (wątroba, śledziona, nerki). Krwawienia miąższowe z narządów mogą być bardzo obfite i groźne dla życia, lecz ratownik może ich raczej domyślać się na podstawie umiejscowienia rany i objawów wykrwawienia. Krwotoki ze skóry i mięśni mogą ustać samoistnie. W krwotokach miąższowych krew spływa z całej powierzchni uszkodzonej, barwa jej jest pośrednia pomiędzy krwią tętniczą a żylną.
Nie zawsze w przypadku zranienia można rozpoznać rodzaj krwotoku, bo najczęściej uszkodzone są równocześnie wszystkie rodzaje naczyń i jeżeli uszkodzenie dotyczy mniejszej tętnicy leżącej w głębi, to stwierdzimy jedynie, że z rany spływa obficie i uporczywie krew pośredniej barwy (wymieszana), bez rytmicznego tryskania. Ratownik musi w tym wypadku ocenić jedynie natężenie krwawienia i dostosować do tego swoje postępowanie ratownicze, uzależniając je od ilości czasu, jaką może poświęcić danemu rannemu. Gdy działa w pośpiechu, decyduje się od razu na radykalny zabieg, jakim jest nałożenie opaski uciskowej w każdym obfitym krwawieniu lub wyraźnym krwotoku tętniczym. Mając więcej czasu, nakłada opatrunek uciskowy, który nie kryje w sobie niebezpieczeństw poprzedniego zabiegu lub wykonuje tamponadę rany i dopiero gdy stwierdzi, że masywne krwawienie trwa nadal, dodatkowo zakłada opaskę uciskową.
