Mesmer
Dopiero w XVIII wieku pojawiły się pierwsze usiłowania zmierzające do wykrycia zagadki cudownych uleczeń. Opowiadają o sławnym Mesmerze, że zanim rozpoczął swoją działalność psychoterapeutyczną podpatrywał praktyki pewnego egzorcysty, który dokonywał za pomocą ceremonii religijnych masowych uleczeń. Zastanawiając się krytycznie nad przyczynami owych cudownych efektów leczniczych, doszedł do wniosku, że to bynajmniej nie czynnik nadprzyrodzony ma zasługę. Zaczął sam dokonywać podobnie tajemniczych praktyk i wkrótce zdobył ogromną sławę. Pragnąc znaleźć materialistyczne wytłumaczenie mechanizmu oddziaływania leczniczego, wpadł na pomysł, ze w ustroju znajduje się ?fluid”, który z magnetyzera przenika w ciało pacjenta. Teoria magnetyzmu zwierzęcego, chociaż naiwna, była jednak próbą wytłumaczenia zjawisk psychoterapeutycznych w sposób naukowo-przyrodniczy. W tym kierunku dokonywał Mesmer nawet pewnych eksperymentów: zbliżał lub kładł na chorych maszyny elektryczne lub mineralne przedmioty magnetyczne. Wkrótce zauważył, że jest to zbędne, gdyż jego własne ciało promieniowało fluidem. Potęgowała się jego osobista moc, gdy wzdłuż ciała chorego wykonywał pewne ruchy pociągłe, dotykając lub nie dotykając chorego, tzw. passes, co odpowiadało teorii biegunowości ciała ludzkiego. Swoje zadziwiające wyniki lecznicze przypisywał nie wpływom psychicznym, lecz fizykalnie pojętym siłom magnetycznym. Mesmer stał się w ten sposób bezwiednym odkrywcą leczenia sugestią i snem hipnotycznym. Magnetyzm i hipnoterapia nie są jednak jednym i tym samym. Mesmer celowo nie usypiał, było to raczej leczenie sugestią. Pierwszym, który wprowadził sleeping tiance, był uczeń Mesmera markiz de Puysegur. Wywołując drgawki histeryczne metodą Mesmela u młodego pasterza zauważył, że ten śpi spokojnie i przez dłuższy czas się nie budzi, a potem ze snu tego nic nie pamięta. Następnie i inni zaczęli wywoływać sen hipnotyczny i odkryli: pozytywne i negatywne halucynacje, znieczulenia na czucie i na ból oraz sugestie pohipnotyczne.
