Zatrucia etanolem
Jak wynika ze statystyki, mniej więcej co szósta, siódma osoba trafiająca do szpitala w stanie nieprzytomności wymaga nadzoru z powodu ostrego zatrucia alkoholem. Występują istotne zaburzenia świadomości doprowadzające do zakłóceń oddychania. Również w zatruciach przypadkowych etanol ma swój niemały udział – co piąta osoba była wcześniej pod wpływem alkoholu.
Alkohol etylowy ma przeważnie zastosowanie spożywcze, jest także dobrym rozpuszczalnikiem i składnikiem perfum oraz wód kolońskich. Jego toksyczność związana jest z narkotycznym działaniem na centralny układ nerwowy (w zatruciu ostrym). W zatruciach przewlekłych uszkadza wątrobę i serce. Dawka śmiertelna to 5-8 gramów na kilogram wagi ciała, dla dzieci o połowę mniej.
Alkohol etylowy bardzo szybko wchłania się z przewodu pokarmowego, skóry i przez układ oddechowy. Jest metabolizowany w wątrobie; zwykle jednorazowe upojenie nie stanowi dla niej zagrożenia. W chorobie alkoholowej uszkadzane są przede wszystkim centralny układ nerwowy (spostrzegana u niektórych przewlekłych alkoholików stopniowa degradacja psychiczna i fizyczna) oraz wątroba (marskość wątroby). W zatruciu ostrym działa on przede wszystkim na centralny układ nerwowy. Objawy upojenia są ogólnie znane, nie ma więc potrzeby przedstawiania ich. Dla osób nie przyzwyczajonych i dzieci już niewielka ilość alkoholu może spowodować poważne zaburzenia świadomości. Głęboka śpiączka, będąca następstwem ciężkiego upojenia alkoholem, często jest przyczyną zapadnięcia się języka i pojawienia się zaburzeń oddychania. Bardzo niebezpieczne jest zachłyśnięcie się wymiocinami, które może doprowadzić nie tylko do zaburzenia oddychania, ale także ciężkiego, bardzo kłopotliwego w leczeniu zapalenia płuc.
Stężenie etanolu we krwi 0,5 promille (czyli 50 mg czystego etanolu w 100 ml krwi) to upojenie, 3-5 promille (czyli 300 – 500 mg czystego etanolu w 100 ml krwi) uznaje się jako ciężkie zatrucie, powyżej 5 promille (ponad 500 mg czystego etanolu w 100 ml krwi) alkoholu we krwi jest stężeniem śmiertelnym, choć nie w każdym przypadku.
Co robić?
Przede wszystkim nie pić alkoholu w nadmiernych ilościach, wszystko jest dla ludzi, ale… ze świadomym umiarem.
Aby uchronić osobę z zaburzeniami świadomości przed zachłyśnięciem się lub zapadnięciem języka, należy ją ułożyć w pozycji bezpiecznej (pozycja przedstawiona na rysunku w rozdziale III). Nie wolno kłaść jej na wznak ani podkładać poduszek pod głowę. Okryć ją kocami dla zapewnienia odpowiedniej ciepłoty ciała. Od czasu do czasu spojrzeć, jak oddycha, czy oddech jest prawidłowo częsty (zwykle od 12 do 16 na minutę), czy przyspieszony i pogłębiony. Szybki, głęboki oddech może świadczyć o tym, że osoba ta jest zatruta alkoholem niespożywczym (alkohole wyższe, alkohol metylowy, glikol etylenowy i inne glikole). W razie stwierdzenia jakichkolwiek oznak pogłębiającej się śpiączki trzeba wezwać pogotowie ratunkowe.
W wielu kosmetykach, głównie w wodach kolońskich i perfumach, podstawowym składnikiem poza substancjami zapachowymi, jest alkohol etylowy w stężeniu 60 -70%. Wypicie takiego płynu jest nieszkodliwe, poza zagrożeniem związanym z toksycznością samego etanolu. Niewielką ilość alkoholu metylowego zawierał kiedyś denaturat.
Koszt leczenia zatrutego alkoholem jest niewspółmiernie wyższy od ceny wypitego alkoholu, nie wspominając o konsekwencjach rodzinnych i społecznych.
